माओको मृत्युपछि चीनमा प्रतिक्रान्ति भयो र पुँजीवादको पुनस्र्थापनालाई बलियो बनाउन प्रतिक्रान्तिकारीहरूले राज्यका हरेक अङ्गलाई त्यसैअनुरूप ढाल्दै लगे । खास गरेर चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीको एघारौँ केन्द्रीय कमिटीको छैटौँ विस्तारित अधिवेशन १९८१ पछि माओ, माओ पक्षधर र समाजवादी निर्माणका विरुद्धको अभियानलाई तीव्रता दिँदै पुँजीवाद पुनस्र्थापनाको प्रक्रियालाई तीव्र बनाइयो । चीनमा भएको प्रतिक्रान्तिप्रति कमरेड भक्तबहादुर श्रेष्ठ ‘शेरसिंह’ को नेतृत्वमा रहेको नेकपा (चोथो महाधिवेशन) ले सही निर्णय गर्दै चीनमा प्रतिक्रिान्ति भएको घोषणा गर्यो  र पछि कमरेड किरणको नेतृत्वमा  गठित नेकपा (मशाल) ले पनि यसै निर्णयलाई निरन्तरता दियो ।

चीनमा पुँजीवादको स्थापना र क्रान्तिकारीहरूको दायित्वका बारेमा  ‘रिम’ ले गरेको निर्णयप्रति संसारभरिका माओवादी क्रान्तिकारीहरूले ऐक्यबद्धता जनाए ।

आफूलाई क्रान्तिकारी भन्नेहरूसमेत चीनप्रतिको धारणामा प्रस्ट नभएको, चीनलाई अझै समाजवादी मानिरहेको अवस्थामा चिनियाँ पुँजीवादी सत्ताको चरित्र, यसको विश्वव्यापी भूमिका र भूमण्डलीकृत प्रभुत्वसम्बन्धी धारणालाई लिएर विश्वका माओवादी क्रान्तिकारीहरूले आफ्नो अध्ययनलाई त्यसतर्फ केन्द्रित गरे । एन.बि टर्नरको पुस्तक ‘इज चाइना इम्पेरियलिस्ट कन्ट्री ? कन्सिडरेसन एनड इभिडेन्स’ यसैको उपज थियो । यसमा चीन नवसाम्राज्यवादका रूपमा विकसित भएको कुरा तथ्य र तथ्याङ्कसहित पुष्टि गरिएको छ ।  विविध कारणवस ‘रिम’ विघटनको स्थितिमा पुगेपछि नयाँ किसिमले क्रान्तिकारीहरूको केन्द्र निर्माणमा लागेका पार्टी, समूह र मञ्चहरूले पनि चीन पुँजीवादी मुलुक मात्र नभएर यो अब सामाजिक साम्राज्यवादमा फेरिएको कुरालाई मे दिवसको सन्दर्भ पारेर सार्वजनिक गरे । यसमा नेपालका तर्फबाट ऋषिराज बरालको संयोजकत्वमा गठित ‘क्रान्तिकारी बौद्धिक–सांस्कृतिक मञ्च’ ले सहभागिता जनाएको छ ।

विश्वमा जनयुद्ध चलाइरहेका भारत, फिलिपिन्स र टर्कीका माओवादी पार्टीहरूले पार्टीगत रूपमै चीन सामाजिक साम्राज्यवादमा फेरिएको निर्णय गरेर दस्ताबेजीकरण गरेका छन् । नक्सलबाडी विद्रोहको ५० औँ वर्षगाँठका सन्दर्भमा भाकपा (माओवादी) ले तेलगुमा ‘चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवाद’ शीर्षकमा एउटा लामो दस्ताबेज प्रकाशित गरेको थियो । नक्सलबाडी विद्रोहको ५० औँ वर्षगाँठका सन्दर्भमा भाकपा (माओवादी) ले  गत साल प्रकाशित गरेको महत्वपूर्ण प्रकाशन  ‘पिपुल्स वार’ को एउटा दस्ताबेजमा चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादका सम्बन्धमा यसो भनिएको छ :

 

पहिले तेलगुमा प्रकाशित सो दस्ताबेज अहिले पार्टीं स्थापना दिवसका सन्दर्भमा हिन्दी तथा अङ्ग्रेरजीमा पनि प्रकाशित गरिएको छ । नौवटा शीर्षकलाई ७२ पृष्टमा समेटिएको यो सो दस्ताबेजको पहिलो शीर्षक १९४९ देखि १९७६ रहेको छ ।  सो पुस्तकमा “चीनले आफूलाई भूमण्डलीकृत पुँजीवादी-साम्राज्यवादी व्यवस्थामा सामेल गरेको” भन्दै उसलाई “विश्वभरिका श्रवजीवी वर्गको आन्दोलनको दुस्मन” भनिएको छ । दस्ताबेजमा अन्य राष्ट्रलाई हातहतियारको विक्री, अन्य मुलुकको प्राकृतिक स्रोतसाधनमाथि दोहन, अन्य मुलुकमाथि पुँजीवादी राजनीतिक हस्तक्षेप गर्दै आफू अनुकूलको व्यवस्था लाद्न खोज्ने प्रवृत्ति उसका साम्राज्यवादी प्रवृत्ति हुन भनिएको छ । दस्ताबेजमा चीनले अहिले अघि सारेको ‘वान बेल्ट वान रोड’ को सन्दर्भको पनि चर्चा गरिएको छ । त्यसै गरी चीनलाई “अमेरिकी साम्राज्यवादसित भूमण्डलीकृत साम्राज्यवादी प्रतिस्पर्धा गरिरहेको” मुलुक भनिएको छ ।

पहिलेदेखि नै निकै माग भएको यो दस्ताबेज हिन्दी तथा अङ्ग्रेजीमा आएपछि आम पाठकका लागि पनि सहज हुने छ ।

नेपालमा कम्युनिस्ट न्युक्लिअस, नेपाल यस बारेमा प्रस्ट छ र उसले निरन्तर रूपमा चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादको सच्चा अनुहार पाठकसम्म ल्याइरहेको छ । पार्टीभित्रका माओवादीहरूका विरुद्ध सि जिपिङ मण्डलीले कसरी षडयन्त्र गरिरहेको छ भन्ने कुरा पनि बो सिलाई प्रकरणका साथै विभिन्न लेख तथा समाचारमार्फत सार्वजनिक भइरहेको छ । चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादका सन्दर्भमा सैद्धान्तिक तहमा नेकपा (क्रान्तिकारी माओवादी) प्रस्ट भए पनि व्यवहारमा यसप्रति उसको प्रस्तुति ढुलमुले किसिमको छ । सन्ध्या भाषामा मात्र उसले चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादको विरोध गर्ने गरेको पाइन्छ ।

नेकपा-बिप्लवले आपना कुनै पनि दस्ताबेजमा चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादको विरोध, आलोचना र भण्डाफोर गरेको पाइँदैन । बरू उसले ‘चिनियाँ विशिष्टताको समाजवाद’  भनेर  चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादको दलाली ने गरेको देखिन्छ  । ‘उत्तर-साम्राज्यवाद’ को धारणा, अर्थात साम्राज्यवाद थियो अब छैन भनेर अघि सार्ने बिप्लव समूहको साम्राज्यवाद सम्बन्धी धारणा बुझिनसक्नु र अचम्मको छ । एकातिर चिनियाँ सामाजिक साम्राज्यवादलाई उसले समाजवादी मुलुक भन्छ, अर्कातिर भारतलाई साम्राज्यवादी मुलुक भन्छ, अनि अमेरिकालाई चाहिँ उत्तर-साम्राज्यवादी मुलुक भन्छ । नेपाली क्रान्तिसम्बन्धी धारणाझैँ साम्राज्यवादका सम्बन्धमा बिप्लव समूहका धारणा भ्रमपूर्ण मात्र नभई हाँस्यास्पद पनि छन् ।