माओवादको भ्रष्टीकरण गर्दै र आफूलाई माओवादी केन्दको नेता भन्दै आन्दोलनलाई बदनाम पार्दै आएको प्रचण्डको नव-प्रतिक्रियावादी गिरोहले पार्टीको नाम फेर्ने भनेर आएको समाचारले माओवाद र माओेवादी आन्दोलनप्रति आस्था राख्ने आम उत्पीडित जनता र इमानदार नेता-कार्यकर्ताहरूले केही मात्रामा भए पनि खुसी महसुस गरेका छन् । एकताको कुरा गर्दै प्रचण्ड गिरोह विभिन्न समूह र झुन्डहरूसित खुला र गोप्य  किसिमले वार्ता चलाइरहेको कुरा पनि समाचारमा आएका छन् ।  क्रान्तिकारी आन्दोलनबाट भागेका, तर अझै क्रान्तिको शब्दजालमार्फत भ्रम दिइरहेका फोहरमैलाहरूका लागि यो सुनौलो अवसर बनेको छ । यसले क्रान्तिकारीहरू र नव-प्रतिक्रियावादीहरू बीचको कित्ता प्रस्ट हुने स्थिति पनि बनेको छ र, यो पनि खुसीको कुरा हो  ।  ‘भेडा भेडासित बाख्रा बाखासित’ ले विचारबाट पलायन भएका तर, आवेग, उत्तेजना, युवा, बुढाजस्ता शब्दभ्रम र आर्थिक उत्प्रेरणाका आधारमा ‘पार्टी’ चलाइरहेकाहरूको स्थिति पनि प्रस्ट हुँदै गएको छ र अझ हुनेछ  ।

संशोधनवादीहरूको अनेक भ्रम र साम्राज्यवादी शक्ति र तिनका मतियारहरूको अनेक चाल र दमनका बाबजुद  मालेमाका पक्षधर क्रान्तिकारी पार्टी, व्यक्ति र समूहहरू चाहिँ अनेक भ्रम र अन्योलका बीच पनि नेपाली क्रान्तिलाई कसरी अघि बढाउने भन्नेमा चिन्ता र चिन्तन गरिरहेका छन् । नयाँ-पुराना प्रतिक्रियावादी शक्तिहरू क्रान्तिकारीहरूलाई वैचारिक र भौतिक किसिमले सिध्याउन मरिमेटेर लाग्दा पनि नेपालमा क्रान्तिकारीहरू निरन्तर सङ्घर्षरत छन् । विगतमा माओवादी आन्दोलनको नेतृत्वमा रहेकाहरूले साम्राज्यवादीहरूका सामु आत्मसमर्पण गरे पनि, चारैतिर भ्रम र उपभोक्तावादी रमझमको  बेला सानै स्तरमा भए पनि क्रान्तिकारी पार्टी, समूह र व्यक्तिहरू, नेपालमा क्रान्तिकारी माओवादीहरू छन्, ती अझै सङ्घर्षरत छन् भनेर सन्देश दिन सफल  भएका छन्, यो  खुसीको कुरा हो । यसले क्रान्तिकारी आशाको  वैचारिक-सैद्धान्तिक मियो अझै मरेको छैन र, क्रान्तिकारी इच्छाशक्ति र सचेतन पहलको आवश्यकता छ भन्ने कुराको द्योतन गर्दछ । प्रस्ट छ, आगो निभेको छैन र सबैका सपना मरेका छैनन् । 

स्थितिपरिस्थितिले अबको प्रमुख प्रयास सही अर्थको माओवादी केन्द्र निर्माण गर्नेमा केन्द्रित  हुनुपर्छ भन्ने यथार्थ प्रस्ट पार्छ । हामीले हिजोका दिनदेखि नै क्रान्तिकारी केन्द्र निर्माणको मुद्धा उठाइरहेका हौँ र छौँ ।  अब प्रस्टताका साथ अगाडि आउनु र कित्ता साफ हुनु आवश्यक छ । यो भनेको नयाँ मोर्चा समाल्नु हो । अब प्रचण्डले यसो गर्यो, उसो गर्यो  भन्ने कुरा रहेन । हामीले १० वर्षअघि नै प्रचण्डलाई ‘लाल गद्दार’ भनेर अघि बढेका हौँ । अब त्यसपछिका १० वर्ष हामीले के गर्यौं  भन्ने प्रश्न अहम् प्रश्न बनेर उभिन्छ/उभिएको छ । यो समीक्षाको पाटो हो  ।  हामीले रामबहादुर थापा ' बादल' लाई हेर्यौं, भोग्यौँ र नेत्रविक्रम चन्द ' विप्लव' को कुदाइ केमा र कता रहेछ भनेर पनि व्यवहारबाटै बुझ्यौँ/देख्यौं  । यी सबै रङ पोतिएका स्यालहरूको कथाका पात्रमा परिणत भएका छन् र  थप व्याख्या आवश्यक छैन । 

विप्लव समूहबाट  विद्रोह गरेर कमरेड कञ्चनको नेतृत्वमा नेकपा (बहुमत) निर्माण गरेर केही कमरेडहरूले  आफ्नो कित्ता प्रस्ट पार्नुभएको छ, यो स्वागत योग्य कुरा हो । र पनि, उहाँहरूका  दस्तावेज, अभिव्यक्ति र व्यवहार देख्दा उहाँहरूमा  वैधानिक राजनीतिक मोह आकर्षित हुन थालेको  पो  हो कि भनेर प्रश्न उठाउनु पर्ने स्थिति चाहिं बनेको  छ । नेपाली समाजको आधारभूत संरचनाप्रति अस्पष्टता, नेपाली क्रान्तिको स्वरूप र चरित्रप्रति भ्रमपूर्ण बुझाइ र कार्यदिशाको अस्पष्टता उहाँहरूमा देखा पर्दछ ।  अस्पष्टताले ओरालो र सजिलो बाटो खोज्ने र रोज्ने सम्भावना बढी हुन्छ । नेकपा (बहुमत) ले  समयमा सही बुझाइ लिन नसकेकमा टाउको एकातिर र बाँकी भाग एकातिर हुने, दिशाहीन भएर विसर्जनतिर जाने दुर्घटना निम्तिन सक्ने स्थितिलाई बल पुग्नु पनि स्वाभाविक हुन्छ । नेकपा (बहुमत) भित्र क्रान्तिकारी स्पिरिट भएका इमानदार कार्यकर्ताहरूको राम्रो उपस्थिति छ र त्यो शक्तिलाई सही दिशा दिनु पार्टी नेतृत्वको जिम्मेवारी हो । नेकपा (बहुमत) का कमरेडहरूलाई नमीठो लाग्न सक्छ, तर उहाँहरू थुप्रै कुरामा अन्योलमा हुनुहुन्छ । प्रस्ट भन्दा नेपाली क्रान्तिको स्वरूप र कार्यदिशाकै बारेमा अन्योलमा हुनुहुन्छ ।  यसबाट मुक्त हुनु आवश्यक छ । 

हामी दसबर्से जनयुद्ध लडेर आएको  वैचारिक र भौतिक शक्तिको उत्तराधिकारी र्हौँ र हामीले त्यही आदर्श र मूल्यलाई आत्मसात गर्नुपर्छ भन्ने कुराप्रति हामी प्रस्ट र इमानदार हुनुपर्छ । अवश्य पनि अन्तर्राष्ट्रिय तथा राष्ट्रिय स्थितिमा केही फेरबदल आएको छ । साम्राज्यवादको चरित्र फेरिएको छ, एकल  साम्राज्यवादको स्थिति छैन, तर लेनिनले अघि सार्नुभएको चरित्रबाट साम्राज्यवादको चरित्र आधारभूत रूपमा फेरिएको छैन । घरेलु स्थिति पनि त्यही हो । नेपाली समाजमा हिजोभन्दा आज पुँजीवादको विकास भएको छ र यो दलाल चरित्रको छ ।  साथै यसले गुणात्मक सवरूप चाहिँ लिइसकेको अवस्था होइन र छैन । नेपाली समाजले सामन्ती आर्थिक र सांस्कृतिक सम्बन्धमा गुणात्मक फेरबदलको आकार ग्रहण गरिसकेको अवस्था होइन र छैन । ठ्याक्कै हिजोको जस्तो स्थिति नहोला, तर  सारतः नेपाली समाज अझै पनि  अर्धसामन्ती र अर्धऔपवनिवेशिक अवस्थामै छ । यस अर्थमा नेपाली क्रान्तिको न्युनतम क्रार्यक्रम नयाँ जनवादी हुने कुरा प्रस्ट छ । साथै माओले भन्नुभएझै नयाँ जनवादी क्रान्ति सम्पन्न भएपछि स्वतः यसले समाजवाद भनौँ वैज्ञानिक समाजवादको बाटो समात्नु  स्वाभाविक र अनिवार्य हुन्छ । हामी लिउ साओ-चिको बाटो होइन, पक्कै पनि माओले देखाएको बाटोमा हिँड्छौँ । यस अर्थमा सबैभन्दा पहिले हामी नेपाली क्रान्तिको स्वरूप र दिशाका बारेमा प्रंस्ट हुनु आवश्यक छ । यो नै हामीलाई एउटै  बाटोमा   हिंडाउने मूल आधार हो ।  

  

सही अर्थमै वैचारिक र व्यवहारको तहमा क्रान्तिकारी केन्द्रको निर्माण आजको आवश्यकता हो भन्ने यथार्थलाई  आत्मसात गर्ने हो भने यसतर्फ लम्किने बाटो भनेको क्रान्तिकारी पुनर्गठन नै हो ।  क्रान्तिकारी पुनर्गठनको आधारलाई यसरी प्रस्तुत गर्न सकिन्छ : 

यो काम एकताका नाममा जोडजाडबाट  हुने स्थिति छैन । यसका लागि क्रान्तिकारी पुनर्गठन एक मात्र बाटो हो ।  क्रान्तिकारी पुनर्गठन प्रक्रिया शुद्धीकरण पनि हो र  नयाँ किसिमको पुनर्गठन पनि हो । क्रान्तिकारी भनिएका सङ्ठनभित्र पनि फोहोरमैला हुन्छन् । अहिले आफूलाई क्रान्तिकारी भन्ने पार्टीहरूभित्र पनि फोहोरमैला जाम भयर बसेका छन् । यो पार्टी-जीवनको चरित्र हो । नत्र  दुई लाइन सङ्घर्षको धारणा  किन विकसित हुन्थ्यो र माओले पार्टी जीवन पनि मान्छेको जीवनजस्तै हो, फोहोर रगत फालेर नयाँ रक्त सञ्चार गराइरहनुपर्छ भनेर किन भन्नुहुन्थ्यो होला र ! यसबाट मुक्त हुने उपाय शुद्धीकरण अभियान हो र शुद्धीकरण अभियानको सबैभन्दा उच्च र वैज्ञानिक बाटो क्रान्तिकारी पुनर्गठन नै हो । हाम्रो आवश्यकता जमेको पोखरी होइन, छङ्छङी बग्ने याङ्त्से, (हाम्रो सन्दर्भमा कर्णाली)  हुनुपर्छ  । यसो नगर्ने हो भने एकता, ध्रुवीकरण, वार्ता आदिइत्यादि सन्दर्भ समय काट्ने मेलो मात्र हुन्छ । 

यो मोटामोटी किसिमले अघि सारिएको धारणा हो । सैद्धान्तिक-वैचारिक आधारभूत प्रश्नबाहेक अरू विषयमा बहसछलफल चलाएर अघि बढ्न सकिन्छ । अहिलेको आवश्यकता गम्भीर चिन्ता र चिन्तनको हो । एकता र ध्रुवीकरणका नाममा बहसका लागि बहस, वार्ताका लागि वार्तामा समय खेर फाल्नुको अर्थ छैन । यसले अन्ततः ढिलोचाँडो सबैलाई विसर्जनतर्फ प्रवृत्त गराउँछ । क्रान्तिकारीहरूलाई सिध्याउन साम्राज्यवादी र विस्तारवादी शक्तिहरू मात्र होइन,  मुलुकभित्रकै संशोधनवादीहरू र नयाँ- पुराना प्रतिक्रियावादीहरू गौँडागौँडामा कुरेर र ढुकेर बसेका छन् भन्ने यथार्थलाई हामी क्रान्तिकारी भनिएका सबैले आत्मसात गर्नु जरूरी छ । र यसै आत्मसातीकरणका आधारमा अगाडिको बाटो तय गर्नु नै वैज्ञानिक बुझाइ हुन्छ ।