राजावादी सेनाका विरुद्ध लडिएको नेपालमा चलेको जवनयुद्ध निकै सफल जनयुद्ध थियो, जुन रणनीतिक सन्तुलनको स्थितिमा पुगेको थियो । यसमा ठूलो धनजनको क्षति भएको थियो । संविधान सभामा सन् २००८ मा संविधान सभाको चुनावमा सफलता प्राप्त गरेपछि  नेकपा (मा) को नेतृत्वमा रहेका प्रचण्ड/भट्टराईबाट सङ्घर्षलाई अघि बढाउने कुरामा ठूलो धोका भयो । यो समीक्षक त्यति बेला काठमाडौँ र पोखरामा थियो र सहरहरूमा सशस्त्र विद्रोहका लागि खास गरेर 'योङ्ग कम्युनिस्ट लिग' ले गरेको तयारीलाई आफ्नै आँखाले थाहा पाउने अवसर पाएको थियो ।

माओवादी मान्यताका दृष्टिले यी मुलुकहरूको “समाजवादी” चरित्रबारे थुप्रै प्रश्नहरू छन् ।  क्यास्ट्रोको समयभरि नै माओवादीहरूले क्युबालाई समाजवादी मान्ने कुरा अस्वीकार गरेका हुन् । जहाँसम्म उत्तर कोरियाको कुरा छ, एक कालखण्डमा यो समाजवादी बाटोमा थियो, तर अहिले यसको चरित्र फासिवादको जस्तै गरी फेरिएको छ । चीनको सन्दर्भमा माओवादको मूल धारले सन् १९७६मा माओको मृत्युपछि चीनमा पुँजीवादको पूनर्स्थापना भएको कुराको व्याख्या गरेको छ  ।  (यहाँ म चीनका सन्दर्भमा मात्र  चर्चा गर्छु ।)

चीनको सन्दर्भ

“त्यसैले हामीले माओ विचारधारा र कमरेड माओले पछिल्ला वर्षहरूमा गरेका गल्तीहरूबीचको सही भिन्नता  छुट्याउनु पर्छ ।”
माथिको कथनबाट एकदमै सुस्पष्ट छ, आगामी चिनियाँ नीति र भविष्य भूमण्डलीकृत रूपमा मजबुत सैन्य शक्तिद्वारा निर्देशित विश्वव्यापी आर्थिक विस्तारमा निर्भर रहनेछ । मेरो विचारमा चीनको यस किसिमको राज्य नीतिले सामान्यतः “साम्राज्यवाद” लाई जनाउँछ ।
भाषा र विचारधारा

 ‘बिआरआइ’ ले हिमालयको अवरोधलाई हटाउँछ र सडक र रेलबाट क्षेत्रीय सम्पर्कमा नयाँ दिशा प्रदान गर्छ भनेर शर्माले भनेका छन् । समयक्रममा  यदि भारत यसमा गाँसियो भने बिआरआइले  भारतको चीन र मध्य  एसियासितको व्यापारलाई सहज बनाउँछ र साथसाथै भारतको बिहार र उत्तरप्रदेश जस्ता अत्यधिक जनसङ्ख्या भएका राज्यहरूमा चीनको पनि सहज पहुँच हुन्छ ।

आफ्नो लेखमा शर्माले नेपाल आफ्ना विशाल छिमेकीहरूका तुलनामा एउटा सानो देश हो र मुलुकको विकास गर्नु छ भने चीनसम्म आफ्नो बाहन पुर्याउनुबाहेक उसको अर्को विकल्प छैन भनेका छन् । तुलनात्मक रूपमा भन्दा नेपाल सानो मुलुक होइन । यसको जमिनी भूभाग संयुक्त अधिराज्यको ४० प्रतिशत छ र जनसङ्ख्या पनि संयुक्त अधिराज्यको ४५ प्रतिशत जति छ । यसको पहाडी भूमिले गर्दा यसमाथि आक्रमण गर्न गारो छ र सापेक्षित मात्रामा प्रतिरोध गर्न पनि सहज छ । स्विटजरल्यान्ड पनि यसका छिमेकीका तुलनामा सानो छ तापनि यसले आफ्नो स्वाधीनताको रक्षा गरेको छ र आर्थिक रूपबाट पनि सम्पन्न छ । नेपालले  आफूलाई चिनियाँ साम्राज्यवादकामे दयामा सुम्पिनु पर्दैन ।
जहाँसम्म नेपाल कम्युनिस्ट पार्टीका वैदेशिक सहयोगीहरू, जस्तो कुमार सरकार र पिटर टोबिनको कुरा छ, चीन अझै समाजवादी बाटोमा छ भन्ने तिनीहरूको दाबीप्रति उनीहरूले गम्भीर आलोचनात्मक वैचारिक दृष्टि अँगाल्नु आवश्यक छ । यस किसिमको गलत बुझाइलाई अघि बढाउनुले मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादप्रति आकर्षित क्रान्तिकारी विचारधाराका जनतामाझ भ्रम फैलिन्छ र प्रभावशाली क्रान्तिकारी आन्दोलनको पुनर्निर्माणको सङ्घर्षलाई कमजोर बनाउँछ ।